BRICS NEDİR?
BRICS, Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika’nın baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır. Bu ülkeler, hızlı büyüyen ekonomileri ve uluslararası alanda daha fazla söz sahibi olma arzusu ile bir araya gelmişlerdir. BRICS, Batı merkezli dünya düzenine alternatif bir yapı oluşturmayı ve gelişmekte olan ülkelerin sesini daha güçlü bir şekilde duyurmayı hedeflemektedir.
BRICS, 2001 yılında yatırım bankası Goldman Sachs’tan ekonomist Jim O’Neill tarafından oluşturulan bir terimdir. O’Neill, Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin’in İngilizce baş harflerinden oluşan ‘BRIC’ kısaltmasını kullanarak, bu ülkelerin gelecekte büyük ekonomik güçler haline geleceğini öngörmüştür. 2006 yılında bu dört ülke, BRICS adı altında bir araya geldi ve 2010 yılında Güney Afrika’nın katılımıyla BRICS halini aldı.
BRICS, Batı’nın egemen olduğu uluslararası kurumlara, özellikle Dünya Bankası ve Uluslararası Para Fonu’na (IMF) alternatif bir yapı oluşturmayı amaçlar. Türkiye’nin BRICS üyeliği, bu uluslararası kuruluşlar aracılığıyla finansmana erişim ve siyasi-ticari ilişkilerini genişletme fırsatları sunabilir.
BRICS ÜYE ÜLKELERİ
Brezilya
Rusya
Hindistan
Çin
Güney Afrika
Bu ülkeler, geniş bir coğrafi alanı kapsar ve dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 45’ini temsil eder. BRICS ülkeleri, küresel ekonominin yaklaşık yüzde 28,5’ini oluşturur ve ham petrol üretiminin yüzde 44’ünü üstlenir.
BRICS’İN ÖNEMİ
BRICS, küresel ticaretin yüzde 18’ini ve dünya genelindeki yabancı yatırımların yüzde 22’sini kontrol eder. Üye ülkeler, toplam gayri safi yurt içi hasılalarıyla küresel hasılanın yüzde 31,5’ini oluşturur. Ayrıca, BRICS ülkeleri kalkınmakta olan ülkelere çeşitli altyapı projeleri için büyük miktarda kredi sağlamaktadır. 2014 yılında kurulan Yeni Kalkınma Bankası, BRICS’in bu alandaki rolünü pekiştirmektedir.
GENİŞLEME ve YENİ ÜYELER
Ağustos 2023’te Johannesburg’da yapılan BRICS Zirvesi’nde, Mısır, Etiyopya, İran, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Arjantin’in BRICS’e katılımı onaylanmıştı. Ancak, Arjantin Devlet Başkanı Javier Milei 2023 sonlarında BRICS’ten ayrıldıklarını duyurdu. Şu anda BRICS, Mısır, Etiyopya, İran, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin katılımıyla genişlemiş durumdadır.
Rusya, 2024’te BRICS’in dönem başkanlığını devralacak ve yeni üye adaylarını değerlendirecek. Yaklaşık 30 ülkenin BRICS’in gündemine katılma istekleri olduğu belirtilmektedir.
TÜRKİYE’NİN BRICS İLE İLİŞKİLERİ
Türkiye, BRICS ülkeleri ile önemli bir dış ticaret ilişkisine sahiptir. 2022’de Türkiye, BRICS ülkelerine yaklaşık 17 milyar dolar ihracat yapmıştır. BRICS ülkelerinden yapılan ithalat ise 117,3 milyar doları bulmaktadır. Türkiye’nin BRICS ülkeleriyle ticari ilişkileri, genişleme ile birlikte daha da artabilir.
Türkiye’nin BRICS üyeliği, ülkenin uluslararası ekonomik ve siyasi ilişkilerini çeşitlendirme stratejisinin bir parçası olarak görülüyor. Bu adım, Türkiye’nin Doğu ve Batı arasında bir ticaret köprüsü olma hedefini desteklemektedir.
Türkiye’nin BRICS’e üyelik başvurusu, hem ülke hem de küresel düzeyde önemli etkiler yaratabilecek bir gelişme. Bu konuyu daha iyi anlamak için BRICS’in ne olduğu, Türkiye’nin neden üye olmak istediği ve bu durumun dünya siyasetine olan etkileri gibi çeşitli yönlerini inceleyelim.
22 ülke gruba katılmak için resmen başvuru yaptı
İran, Venezuela ve Cezayir’in de aralarında bulunduğu çoğu Müslüman 22 ülke ise gruba katılmak için resmen başvuru yaptı.
Türkiye Neden BRICS’e Katılmak İstiyor?
Türkiye’nin BRICS’e katılmak isteme nedenleri arasında şunlar sayılabilir:
Ekonomik İşbirliği: BRICS ülkeleriyle ekonomik ilişkilerini güçlendirerek ticaret hacmini artırmak ve yeni yatırım fırsatları yaratmak.
Siyasi Etki: Uluslararası arenada daha fazla söz sahibi olmak ve küresel sorunlara çözüm üretme süreçlerine etkin bir şekilde katılmak.
Enerji İşbirliği: Özellikle Rusya ile enerji alanında işbirliğini derinleştirmek ve enerji güvenliğini sağlamak.
Batı’ya Alternatif: Batı merkezli kuruluşlara alternatif olarak görülen BRICS, Türkiye’ye farklı bir coğrafyada yeni müttefikler edinme imkanı sunuyor.
Çok Kutuplu Dünya: Türkiye, BRICS üyesi olarak çok kutuplu bir dünya düzeninde daha etkin rol oynamayı hedefliyor.
Türkiye’nin BRICS’e üyeliği, hem ülke hem de küresel düzeyde önemli sonuçlar doğurabilecek karmaşık bir süreçtir. Bu süreçte Türkiye, hem ekonomik kazançlar elde etme hem de uluslararası arenada daha etkin bir rol oynama fırsatı bulacak. Ancak aynı zamanda Batı ile ilişkilerde gerginlik, ekonomik bağımlılık ve demokrasi konusunda eleştiriler gibi risklerle de karşı karşıya kalabilir.
BRICS ülkelerinin toplam nüfusu dünya nüfusunun yaklaşık %45’ini, ekonomik büyüklüğü ise dünya ekonomisinin yaklaşık %28’ini oluşturmaktadır.
BRICS, Yeni Kalkınma Bankası gibi kendi finansal kurumlarını kurarak Batı merkezli finansal sisteme alternatifler sunmaktadır.
Türkiye’nin BRICS üyeliği, Orta Doğu ve Afrika ülkeleriyle ilişkilerini güçlendirme açısından da önemli bir adım olabilir.
